Hoa mướp vàng

                                

             Tản văn của: Thái Sinh

             Sau những ngày mưa ngâu tôi giật mình nhìn ra ngõ bất ngờ nhận ra màu hoa mướp vàng rực rỡ trong nắng. Tôi sinh ra ở một làng quê đất chật người đông, bởi thế nhà nào cũng tận dụng mọi khoảnh đất trống để trồng cấy hoa màu. Trồng mướp không tốn đất nhưng phải có không gian làm giàn. Mướp là loài thân leo dễ trồng, đất nào cũng sống và cho quả, cũng giống như cuộc sống của người dân quê không cầu kỳ chỗ ở, leo hàng rào, mái bếp, trên nóc chuồng trâu, chuồng gà…bất kể chỗ nào cũng leo được. Vì không đủ đất nên nhiều gia đình ở quê tôi lấy luôn cái ngõ, mảnh sân làm giàn cho mướp leo, vừa che được cái nắng gay gắt mùa hạ lại vừa có quả ăn. Sau buổi đi cày về được một bát canh mướp nấu với rau đay và cua đồng thì nhất trần đời. Chả biết hoa mướp vàng có sức hấp dẫn đối với những chú ếch thế nào, đã khiến các chú phải sa vào bẫy? Thuở nhỏ tôi thường theo những thợ câu đi quanh các ao đầm trong làng, người ta buộc chiếc hoa mướp đã  vặt bớt cánh vào gần mồi câu rồi quăng ra xa khéo rê trên đám bèo và lớp lá hoa súng. Chả biết những chú ếch ẩn nấp ở đâu thấy màu vàng của hoa mướp là lao tới đớp mồi. Thật tội nghiệp cho loài háo sắc khi bị nhốt vào trong giỏ rồi còn kêu ộp oạp. Có lẽ thế mà người ta có câu thành ngữ “ ếch vồ hoa mướp”, chỉ loại người tham lam hễ thấy lợi là lao đầu vào.

Làng tôi có một người tên là Lý, chị hơn tôi chừng chục tuổi, người yêu của chị tên là Đông, anh nhập ngũ năm 1968, đó là những năm tháng chiến tranh chống Mỹ cứu nước đang diễn ra ác liệt nhất. Hai năm đầu gia đình và chị nhận được vài bức thư của anh, sau đó thì không nhận được bất cứ tin tức gì nữa. Người ta đồn rằng anh Đông đã hy sinh rồi, chị sao không đi lấy chồng còn đợi anh ấy làm gì?  Chị trở nên ít nói như người mắc bệnh trầm uất, cứ từ độ tháng 5 khi hoa mướp  bắt đầu nở người ta lại thấy chị xếp quần áo vào chiếc tay nải đi lang thang như thể đi tìm ai đó. Người làng tôi bảo chị mắc bệnh “ Rồ hoa mướp”. Vài tháng sau khi trời chuyển sang Thu chị lại trở về làng làm ăn bình thường như mọi người khác. Bây giờ thì chị đã già, mái tóc bạc phơ sống một mình trong căn nhà lá ven đồng và căn bệnh “ Rồ hoa mướp” đã mất, chị không đi lang thang như nhiều năm trước đây. Năm ngoái tôi đến thăm chị, chị bắc một giàn mướp suốt từ ngoài ngõ cho đến sân, mùa hoa nở vàng rực rỡ. Chị bảo tôi: Năm nào chị cũng bán được ngót hai tạ mướp, đấy là chưa kể cho bà con làng xóm em ạ. Hôm ấy chị mời tôi ở lại ăn cơm, chị hái những chùm nụ mướp nấu với canh cua đồng ngọt lịm. Sau bữa cơm chị lấy từ đáy chiếc hòm gỗ cũ kỹ mấy lá thư đã ố vàng vì mồ hôi và năm tháng.  Chị đọc cho tôi nghe vài đoạn, rồi thẫn thờ nhìn ra ngoài ngõ vàng rực màu hoa mướp. 

Mẹ tôi

Tản văn của Thái Sinh    

                       

                                          

Thế là mẹ tôi đã mất rồi, cho đến nay tôi vẫn chưa tin đó là sự thật. Mẹ tôi nằm đó, gương mặt bình thản như hoàn tất mọi công việc lớn lao ở trên đời. Trước lúc mất, mẹ lấy từ đáy hòm ra một túi nhỏ đã ố vàng vì mồ hôi và năm tháng đưa cho tôi: “Mẹ dành dụm được ít tiền cho con để làm vốn sau này...”

Tôi mở túi, lôi ra được một chuỗi tiền xu, hai bó tiền hào, vài xấp tiền một nghìn, hai nghìn...Những đồng tiền cũ mèn, đen đúa mồ hôi in từ thời nảo thời nào, có đồng cũ quá số đã mờ, có đồng không thể sử dụng được vì đã qua nhiều lần đổi tiền.Trong số tiền ấy tôi nhận ra những đồng tiền tôi cho mẹ mua trầu, ăn quà sáng...Tất cả được mẹ vuốt phẳng phiu, buộc lại bằng thứ lạt gói bánh. Tôi đếm tất cả tiền cũ, tiền mới được: Một trăm tám mươi hai ngàn, sáu trăm bốn mươi ba đồng hai xu. Tôi nhớ có lần mẹ nói: “ Mỗi gánh cỏ mẹ cắt cho nhà Tổng Bái được trả hai hào, đong được hai đấu gạo con ạ...”Mắt tôi nhoà đi. Hoá ra, số tiền này mẹ tôi đã dành dụm suốt tám mươi năm của đời mẹ. Tôi ôm cái túi vải vào lòng, đó không phải là mớ tiền hơn một trăm ngàn, đó là những năm tháng tảo tần mà mẹ đã đổi bằng mồ hôi và nước mắt. Chưa một lần mẹ tôi bước chân ra khỏi luỹ tre làng, cả đời ngụp lặn trong đói nghèo, sấp mặt với đất đai, ruộng đồng và mưa nắng. Hẳn mẹ tôi nghĩ rằng số tiền mẹ dành dụm đó sẽ giúp tôi bước qua vũng bùn nghèo túng? Nhưng, một người cả tin không biết một chữ bẻ đôi như mẹ, đâu có hay thời thế đã bao lần đổi thay?

Tôi chưa thành danh nhưng đã viết dư một ngàn trang sách, cứ ngỡ những điều mình viết ra là ghê gớm lắm. Hoá ra, đó chỉ là những trang viết tầm thường, vớ vẩn nếu so với những gì  mẹ đã dành cho tôi.